Ο Θηλασμός κατά την επιστροφή στην αμοιβόμενη εργασία, σε μια κοινωνία που ξέχασε να το συζητά
Ο μητρικός θηλασμός είναι αδιαμφισβήτητα η καλύτερη πηγή διατροφής και ενυδάτωσης για ένα παιδί. Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός συνιστάται για τουλάχιστον τους πρώτους 6 μήνες της ζωής του παιδιού. Η μητέρα και το παιδί μπορούν να απολαμβάνουν τα οφέλη του έως και ιδανικά το 2ο έτος του ή ακόμη και περισσότερο.
Eπιπρόσθετα όσο περισσότερο θηλάζει μια μητέρα τόσο μεγαλύτερα είναι τα οφέλη που αποκομίζει τόσο το παιδί όσο και η ίδια. Βραχυπρόθεσμα, για την ίδια ο θηλασμός βοηθά στην υποστήριξη της ταχύτερης ανάρρωσης μετά τον τοκετό ενώ μακροπρόθεσμά μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, του διαβήτη τύπου 2 και της υπέρτασης.
Ο θηλασμός επίσης αποφέρει οικονομικά οφέλη σε ένα σύστημα υγείας..Τα χαμηλά ποσοστά θηλασμού προσθέτουν περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως στο ιατρικό κόστος για τη μητέρα και το παιδί στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η επιστροφή στον εργασιακό χώρο είναι μια πρόκληση για τις περισσότερες μητέρες αφού πολλές φορές γίνεται η αιτία της διακοπής του θηλασμού. Ένα βρέφος χρειάζεται γάλα κάθε δύο έως τρεις ώρες από 0-6 μηνών και κάθε τρεις έως τέσσερις ώρες εάν το μωρό είναι 6 μηνών ή μεγαλύτερο. Συνεπώς η εξαγωγή και αποθήκευση του μητρικού γάλακτος λαμβάνει ώρα και τις ώρες εργασίας μιας μητέρας. Εάν αποφασιστεί η χρήση θηλάστρου κατά την επιστροφή της μητέρας στον εργασιακό χώρο, η σωστή αποθήκευση και διατήρηση του μητρικού γάλακτος είναι απαραίτητη για την ασφάλεια της κατανάλωσης και την διατήρηση της θρεπτικότητας του. Το φρέσκο μητρικό γάλα μπορεί να αποθηκευτεί σε θερμοκρασία δωματίου (25oC ή πιο κρύα) για έως και 4 ώρες και στο ψυγείο για έως και 4 ημέρες. Όσον αφορά την κατάψυξη, το μητρικό γάλα για περίπου 6 μήνες είναι καλύτερο και έως 12 μήνες είναι αποδεκτό προς κατανάλωση.
Συνεπώς, μια καλή πρακτική για τους εργοδότες είναι να παρέχουν ένα ιδιωτικό, υγιειής και ασφαλές περιβάλλον, καθώς και ένα αποκλειστικό ψυγείο στις θηλάζουσες μητέρες για εξαγωγή και αποθήκευση του μητρικού γάλακτος. Η πρακτική αυτή θα ήταν ορθό να ξεκινήσει από τους κρατικούς και ημικρατικούς οργανισμούς και ακολούθως να υιοθετηθεί από ιδιωτικές εταιρίες και οργανισμούς. Η δυνατότητα τηλεργασίας στις νέες μητέρες ίσως να είναι ακόμα ένα πρακτικό παράδειγμα ενθάρρυνσης του μητρικού θηλασμού καθώς αυτόματα η απόσταση μητέρας-βρέφους μικραίνει.
Κυπριακά Δεδομένα Θηλασμού
Στην Κύπρο το τοπίο γύρω από τα δεδομένα του θηλασμού μετά τον τοκετό είναι θολό.
Σύμφωνα με την έρευνα EuroPerinatal Survey (2010), η Κύπρος κατατάσσεται μεταξύ των χαμηλότερων χωρών όσον αφορά την έναρξη του μητρικού θηλασμού και του μητρικού θηλασμού κατά τις πρώτες 48 ώρες. Οι αναφερόμενες εκτιμήσεις, οι οποίες προέρχονται από την Περιγεννητική Έρευνα της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου( 12 ), δείχνουν ότι μόνο το 16 % των βρεφών θήλασαν αποκλειστικά κατά τις πρώτες 48 ώρες, ενώ το 33-8 % των μητέρων δεν θήλασαν καθόλου.
Εκτός του ότι η έρευνα είναι ξεπερασμένη κατά σχεδόν μια δεκαετία, κατέγραψε μόνο τη διάρκεια των πρώτων 48 ωρών μετά τον τοκετό. Η πιο πρόσφατη περιγεννητική έρευνα του 2015 του Υπουργείου Υγείας, η οποία συμπεριέλαβε και τον ιδιωτικό τομέα, υποδηλώνει μικρή βελτίωση μετά από δέκα χρόνια. Τα ποσοστά θηλασμού τις πρώτες 48 ώρες για το έτος 2015 ανήλθαν στο 90.7% σε σχέση με 65.7% το 2010. Όμως, παραμένουν σε αρκετά χαμηλά επίπεδα όσον αφορά τον αποκλειστικό θηλασμό κατά τη διάρκεια των πρώτων 48 ωρών μετά τον τοκετό.
Δεν βρήκαμε δεδομένα του Υπουργείου Υγείας σχετικά με τον αποκλειστικό θηλασμό για τους πρώτους 6 μήνες μετά τον τοκετό.
Υπάρχει όμως κυπριακή μελέτη για την περίοδο Απρίλιο 2014 μέχρι Ιούνιο 2015, συγκεκριμένα η μελέτη BrEaST start in life, η οποία παρείχε για πρώτη φορά εκτιμήσεις για τον μητρικό θηλασμό του βρέφους τις πρώτες 48 ώρες μετά τον τοκετό και του αποκλειστικού θηλασμού πέραν των 48 ωρών. Ο αποκλειστικός θηλασμός εκτιμάτο ότι ήταν μόλις 18%, ακόμη και στις 48 ώρες, ενώ μέχρι τον 6o μήνα, μία στις τρεις γυναίκες, εκτιμάται ότι συνεχίζει να θηλάζει, αλλά μόνο 1 στις 20 αποκλειστικά.
Παράγοντες που επηρεάζουν το θηλασμό για τους πρώτους 6 μήνες
Η επικοινωνία με γυναίκες που πρόσφατα έγιναν μητέρες (όπως θα δείτε πιο κάτω) μας έδωσε να καταλάβουμε πώς ο χρόνος που ορίζεται ως άδεια μητρότητας καθώς και οι συνθήκες στους χώρους εργασίας για εξαγωγή του μητρικού γάλακτος γίνονται αιτίες διακοπής του μητρικού θηλασμού.
Πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι οι γυναίκες με εξάμηνη ή μεγαλύτερη άδεια μητρότητας είχαν τουλάχιστον 30 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να διατηρήσουν οποιονδήποτε θηλασμό τουλάχιστον για τους πρώτους έξι μήνες.
Παγκοσμίως, μόνο το 40% των γυναικών με νεογέννητα έχουν ακόμη και τις πιο βασικές παροχές μητρότητας στον χώρο εργασίας τους. Η ανισότητα αυτή διευρύνεται μεταξύ των χωρών της Αφρικής, όπου μόνο το 15% των γυναικών με νεογέννητα έχουν καθόλου παροχές για τη συνέχιση του θηλασμού.
Κυπριακή Νομοθεσία
▪Σύμφωνα με τον ο περί της Προστασίας της Μητρότητας Νόμος του 1997, η γυναίκα για το θηλασμό ή/και τις αυξημένες φροντίδες που απαιτούνται για την ανατροφή του παιδιού της δικαιούται για χρονικό διάστημα 9 μηνών από τον τοκετό ή από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας στην περίπτωση υιοθεσίας, είτε να διακόπτει την εργασία για μια ώρα είτε να προσέρχεται αργότερα είτε να αποχωρεί νωρίτερα κατά 1 ώρα κάθε ημέρα.
▪ Νοείται ότι, γυναίκα που επιλέγει να διακόπτει την εργασία για 1 ώρα δύναται κατά το χρόνο αυτό να θηλάζει, να αντλεί και να αποθηκεύει μητρικό γάλα και ο εργοδότης υποχρεούται να παρέχει σε αυτήν όλες τις απαραίτητες διευκολύνσεις δυνάμει των διατάξεων του περί της Προώθησης και της Προστασίας του Μητρικού Θηλασμού Νόμου και των δυνάμει αυτών εκδιδόμενων Κανονισμών.
▪Ο χρόνος της 1 ώρας ημερήσιας διακοπής ή της βραδείας προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας.
Οι Κανονισμοί για τις ελάχιστες απαιτήσεις δημιουργίας ειδικά διαμορφωμένων χώρων θηλασμού ή και άντλησης γάλακτος σε χώρους εργαζόμενων θηλαζουσών παραμένουν στο ράφι της Βουλής των Αντιπροσώπων
Οι σχετικοί Κανονισμοί εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο (όπως προβλέπεται στον ο περί της Προώθησης και της Προστασίας του Μητρικού Θηλασμού Νόμο του 2018 (21(I)/2018) (μπορείτε να δείτε το σχετικό Παράρτημα στο προσχέδιο των Κανονισμών εδώ) εκκρεμεί ωστόσο η έγκριση τους από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, λαμβάνοντας υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, υιοθέτησε τους σκοπούς και τις επιδιώξεις των υπό αναφορά κανονισμών και ομόφωνα εισγήθηκε στη Βουλή την έγκρισή τους (δείτε σχετική έκθεση εδώ).
Οι πιο πάνω Κανονισμοί οι οποίοι παρέμειναν στο ράφι της Βουλής των Αντιπροσώπων, προβλέπουν μεταξύ άλλων ως ελάχιστες απαιτήσεις τα πιο κάτω:
▪Το ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο / χώρος πρέπει να είναι καθαρό, ήσυχο και κλιματιζόμενο δωμάτιο με ικανοποιητικό φωτισμό και επαρκή εξαερισμό, που δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία της θηλάζουσας και του βρέφους, το οποίο να βρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων επιχείρησης ή σε παρακείμενες εύκολα προσβάσιμες από την θηλάζουσα γειτνιάζουσες εγκαταστάσεις της επιχείρησης ή σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, σε επιχειρήσεις όπου συστεγάζονται πολλές επιχειρήσεις μαζί, όπως τα εμπορικά κέντρα.
▪Η διαμόρφωση του χώρου μπορεί να γίνει είτε σε μόνιμη είτε σε προσωρινή βάση εκεί όπου προκύπτει ανάγκη μετά από αίτημα επηρεαζόμενης εργαζόμενης θηλάζουσας.
▪Στην περίπτωση προσωρινής διευθέτησης όπως πιο πάνω, ο ειδικά διαμορφωμένος χώρος μπορεί να είναι οποιοσδήποτε κλειστός χώρος όπως π.χ. η κουζίνα, η τραπεζαρία προσωπικού ή γραφείο και οπωσδήποτε όχι ο χώρος αποχωρητηρίου ή άλλος χώρος που χρησιμοποιείται από το κοινό για άλλους σκοπούς.
▪Πρέπει να τοποθετείται σήμανση στην εξωτερική πόρτα “ΜΗΝ ΕΝΟΧΛΕΙΤΕ – ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ”.
▪ Πρέπει να υπάρχει εύκολη πρόσβαση της θηλάζουσας σε ψυγείο για ασφαλή αποθήκευση του μητρικού γάλακτος.
Υποχρέωση Εργοδότη
Σε κάθε περίπτωση και ενώ περιμένουμε την πολιτική βούληση για την έγκριση των πιο πάνω αναλυτικών Κανονισμών, ο εργοδότης δεν απαλλάσσεται της ευθύνης του να διασφαλίζει την υγεία των εργοδοτουμένων γυναικών κατά την περίοδο του θηλασμού. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 13 (8) του ο περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου :
▪Κάθε εργoδότης πρέπει vα διασφαλίζει τηv ασφάλεια, υγεία και ευημερία στηv εργασία όλωv τωv εργoδoτoυμέvωv τoυ.
Μη συμμόρφωση Εργοδότη
Σύμφωνα με τον πιο πάνω Νόμο για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία οποιοδήποτε πρόσωπο στο οποίο επιβάλλονται υποχρεώσεις με βάση τον εν λόγω Νόμο ή τους Κανονισμούς που εκδίδονται δυνάμει αυτού παραλείπει να συμμορφωθεί με αυτές:
Μαρτυρίες Εργαζόμενων Μητέρων
Μερικά από τα σχόλια που έχουμε λάβει από γυναίκες που έγιναν πρόσφατα μητέρες είναι τα εξής:
Εμείς ευελπιστούμε ότι:
▪θα ληφθούν μέτρα για την εκπόνηση έρευνας από το Υπουργείο Υγείας για τη συλλογή δεδομένων που αφορούν τόσο τον μητρικό θηλασμό τις πρώτες 48 ώρες μετά τον τοκετό όσο και τον αποκλειστικό θηλασμό∙
▪θα ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η πολιτική ως προς τη σημασία της διαδικασίας θηλασμού στο χώρο εργασίας μιας εργαζόμενης μητέρας και στους κινδύνους που ελλοχεύει η οποιαδήποτε ασέβεια ή ανοχή στη διάκριση στον χώρο εργασίας λόγω της άσκησης του δικαιώματος στο θηλασμό ∙
▪ θα ενημερωθούν οι εργοδότες για την υποχρέωση διασφάλισης ασφάλειας και υγείας των εργοδοτουμένων θηλάζουσων μητέρων στο χώρο εργασίας για επαρκή χρόνο μετά τον τοκετό κατά την περίοδο του θηλασμού∙
▪ θα επαναφερθεί χωρίς καθυστέρηση το θέμα έγκρισης των Κανονισμών για τις ελάχιστες απαιτήσεις ως προς τη διαμόρφωση χώρου θηλασμού στο χώρο εργασίας∙
▪ θα ευαισθητοποιηθούν οι ιδιωτικές και δημόσιες επιχειρήσεις και θα παρέχουν κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο στις εργαζόμενες τους ή και την πιθανότητα τηλεργασίας όσο και όπου αυτό είναι εφικτό.
Υ.Σ. Ο θηλασμός είναι μια κοινωνική και βιολογική διαδικασία στην οποία οι γυναίκες πρέπει να έχουν το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Η παρούσα ανάρτηση δεν είναι ανάρτηση υπέρ του θηλασμού. Αυτή η ανάρτηση είναι απλά εδώ για να σας δώσει μερικές προκαταρκτικές πληροφορίες και δεδομένα σχετικά με το θηλασμό και τα δικαιώματα σας ως προς το θηλασμό που προβλέπονται στην Κυπριακή Νομοθεσία.
Mείνετε συντονισμένες/οι για περισσότερα κείμενα όπου θα εξετάσουμε περαιτέρω το θέμα του θηλασμού, καθώς και την άμεση σχέση του με τη διάρκεια της άδειας μητρότητας.
Πολλές ευχαριστίες στην Δρ. Σταυρούλα Αργυρίδου, Διαιτολόγο – Διατροφολόγο
Αφήστε μια απάντηση