Όπως αναφέραμε εδώ τηλεοπτικές διαφημίσεις παρουσιάζουν συχνά τη γυναίκα και τον άνδρα με στεροτυπικό τρόπο, προάγοντας το σεξισμό  με αποτέλεσμα να διαιωνίζεται η ανισότητα των δύο φύλων. Αναφέραμε επίσης την αρμόδια αρχή για την υποβολή παραπόνου όταν θίγεται κάποιος από τη διαφήμιση αυτή. 

Πιο κάτω αναφέρουμε σχετικές νομικές πρόνοιες γύρω από το ζήτημα των στερεοτυπικών διαφημίσεων, διεθνή πρότυπα που αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση καθώς και τι χρήζει βελτίωσης.

Νομοθεσία σχετική με τα στερεότυπα των διαφημίσεων

Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη Διακρίσεως κατά των Γυναικών

Η εν λόγω Σύμβαση κυρώθηκε στην Κύπρο με τον περί της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη κάθε Μορφής Διάκρισης σε βάρος της Γυναίκας (Κυρωτικό) Νόμο του 1985 (ο «Nόμος για την Εξάλειψη κάθε Μορφής Διάκρισης»).

Το άρθρο 5 του Nόμου για την Εξάλειψη κάθε Μορφής Διάκρισης αναφέρει ότι τα Κράτη Μέλη πρέπει να λαμβάνουν όλα τα κατάλληλα μέτρα ώστε:

“να τροποποιήσουν τα σχέδια και τα πρότυπα κοινωνικοπολιτιστικής συμπεριφοράς του άνδρα και της γυναίκας με σκοπό να φθάσουν στην εξάλειψη των προκαταλήψεων και των εθιμικών ή κάθε άλλου τύπου συνηθειών που βασίζονται στην ιδέα της κατωτερότητας ή της ανωτερότητας του ενός ή του άλλου φύλου ή στην ιδέα ενός στερεότυπου ρόλου των ανδρών και των γυναικών”.

Ευρωπαικό Σύμφωνο για την Ισότητα των Φύλων 2020

Τα Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμπεριλαμβανομένου της Κύπρου, δεσμεύτηκαν όπως λαμβάνουν μέτρα εξάλειψης των στερεότυπων με βάση το φύλο.

Ευρωπαϊκή Οδηγία 2010/13/ΕΕ (για Οπτικοακουστικά μέσα επικοινωνίας και συναφείς επικοινωνίες)

Η πιο πάνω Οδηγία απαγορεύει τις διακρίσεις με βάση το φύλο, ηλικία κ.ά, και αποσκοπεί στην εξάλειψη των στερεότυπων που αφορούν το φύλο. Σημειώνεται ότι η Οδηγία αυτή έχει μεταφερθεί στον Κυπριακό Νόμο (ο περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Οργανισμών Νόμου του 1998 (7(I)/1998)  Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Οργανισμών Νόμος).

Τι προβλέπεται σε άλλες χώρες;

Kαναδάς

Τα πρότυπα διαφήμισης του Καναδά προτείνουν μια σειρά συγκεκριμένων κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με την εικόνα του φύλου, τα οποία αρχικά αναπτύχθηκαν το 1981 από ειδική ομάδα Επιτροπής της Ραδιοτηλεόρασης και Τηλεπικοινωνιών για το Ρόλο των Στερεότυπων βάσει Φύλου στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Οι Κατευθυντήριες αυτές Γραμμές αντιπροσωπεύουν ένα χρήσιμο και πιο εκλεπτυσμένο μηχανισμό, συμπληρωματικό προς τον κώδικα δεοντολογίας, βάσει των οποίων τα συμβούλια των οργανισμών θα βασίζουν την απόφαση τους σχετικά με παράπονα καταναλωτών για σεξιστικές διαφημίσεις. Προβάλλουν θετικές συστάσεις και απαγορεύσεις σχετικά με την εκπροσώπηση των ανδρών και γυναικών, εστιάζοντας, στη σεξουαλικότητα, στη βία, στην πολυμορφία και στη χρήση αντι-σεξιστικής γλώσσας.[1]

Ο κύριος παράγοντας επιτυχίας των πιο πάνω Κατευθυντήριων Γραμμών έγκειται στην αναγνώριση ότι:

οι άνδρες και οι γυναίκες δεν διατρέχουν τον ίδιο κίνδυνο να απεικονίζονται αρνητικά.

Aυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ενώ οι Κατευθυντήριες Γραμμές αφορούν και τους άνδρες και τις γυναίκες, ορισμένοι όροι απευθύνονται ιδιαίτερα στις γυναίκες

Ιρλανδία

Στην Ιρλανδία οι πρόνοιες του Κώδικα Προτύπων Προγράμματος (όπως εκδόθηκε από την Ραδιοτηλεοπτική Αρχή της Ιρλανδίας) σκιαγραφούν τα πρότυπα που απαιτούνται από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς όσο αφορά τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα και οι ομάδες ατόμων (συμπεριλαμβανομένου γυναικών) της κοινωνίας απεικονίζονται κατά τη διάρκεια προγράμματος ειδικότερα κατά τη διάρκεια ειδήσεων, ντοκιμαντέρ κ.ά.

Απαιτείται από τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς να αποφεύγουν τη συμπερίληψη αναφορών ως προς την ηλικία, χρώμα, φύλο, εθνική ή εθνοτική καταγωγή, αναπηρία, φυλή, θρησκεία ή σεξουαλική προτίμηση όπου τέτοιες αναφορές είναι ακατάλληλες και/ή δεν προσφέρουν οποιοδήποτε συντακτικό σκοπό.