Στερεοτυπικά πρότυπα ‘ανδρικού και γυναικείου αντικειμένου σπουδής’

Τα δεδομένα της κατάταξης των θεμάτων U-Multirank υποδηλώνουν ότι οι διαφορές μεταξύ του αντικειμένου σπουδής εξακολουθούν να ακολουθούν τα στερεοτυπικά πρότυπα του ‘ανδρικού και γυναικείου αντικειμένου σπουδής’. Ενώ οι γυναίκες εξακολουθούν να αποτελούν μειοψηφία στους περισσότερους κλάδους επιστήμης και μηχανικής, τόσο μεταξύ των φοιτητών όσο και μεταξύ του ακαδημαϊκού προσωπικού, σε αντικείμενα όπως η νοσηλευτική, η κοινωνική εργασία, η εκπαίδευση και η ψυχολογία εξακολουθούν να κυριαρχούν έντονα οι γυναίκες. Σε αυτά τα αντικείμενα, η πλειοψηφία τόσο των φοιτητών όσο και του ακαδημαϊκού προσωπικού είναι γυναίκες. Στην κοινωνική εργασία, για παράδειγμα, το U-Multirank βρήκε μόνο 7 από τα σχεδόν 200 τμήματα στα οποία οι άνδρες αποτελούν πάνω από το ήμισυ των φοιτητών.  Επιπλέον, σε 4 από τα 5 τμήματα η πλειοψηφία του ακαδημαϊκού προσωπικού είναι γυναίκες.

Όταν ακούει κανείς φράσεις όπως “οι γυναίκες είναι πιο κοινωνικές” και “οι άνδρες είναι πιο τεχνικά καταρτισμένοι“, κατανοεί ότι η επιλογή του αντικειμένου σπουδής επηρεάζεται από τις κοινωνικές κατασκευές του φύλου.

Το να είσαι γυναίκα συνεπάγεται διαφορετικές κοινωνικές προσδοκίες (π.χ. τα κορίτσια δεν είναι καλά στα μαθηματικά ή τη μηχανική), και αυτό εμφανίζεται σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας των γυναικών επιστημόνων με την έννοια ότι αγνοούνται ή υποτιμώνται, και ότι στις γυναίκες ανατίθενται διαφορετικά, πιο διοικητικά ή υπηρεσιακά καθήκοντα απ’ ότι στους άνδρες συναδέλφους τους. Οι δραστηριότητες αυτές συνδέονται με τη φροντίδα και περιλαμβάνουν τη παροχή συνδρομής προς τους φοιτητές, τη διοίκηση της διδασκαλίας ή την οργάνωση επαγγελματικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων. Γενικά, οι δραστηριότητες αυτές δεν βοηθούν στην προώθηση της καριέρας μιας γυναίκας στην επιστήμη.

Δημοσιεύσεις γυναικείων άρθρων- η διπλή τυφλή διαδικασία’

Η εξέλιξη της καριέρας στον ακαδημαϊκό χώρο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αριθμό των δημοσιεύσεων που αξιολογούνται από ομότιμους κριτές. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι πιθανότητες να γίνουν αποδεκτά άρθρα γυναικών είναι μεγαλύτερες όταν υπάρχει διπλή τυφλή διαδικασία. 

Η σιωπηρή προκατάληψη

Η σιωπηρή προκατάληψη έχει επίσης ως αποτέλεσμα οι γυναίκες να λαμβάνουν συνήθως μικρότερες ερευνητικές επιχορηγήσεις απ’ ότι οι άνδρες, σύμφωνα με τις στατιστικές του ΟΗΕ. Αυτό ίσως επεξηγεί τα ευρήματα από τα δεδομένα του U-Multirank που δείχνουν ότι οι γυναίκες υπο-εκπροσωπούνται ιδιαίτερα στα πανεπιστήμια με έντονη ερευνητική δραστηριότητα [4]. Μόνο το 23% των καθηγητών είναι γυναίκες σε ιδρύματα με υψηλά ή πολύ υψηλά ποσοστά δαπανών για έρευνα, σε αντίθεση με το 38% σε ιδρύματα με χαμηλό ποσοστό δαπανών για έρευνα.

Καριέρα vs. οικογένεια

Η ιδέα του να κάνουν οικογένεια και να μπορούν να το κάνουν καλά, ενώ παράλληλα να ακολουθήσουν καριέρα ως επιστήμονες, μπορεί να είναι αρκετά ανησυχητική για τις γυναίκες λόγω των κοινωνικών προσδοκιών που αναθέτουν κυρίως την ευθύνη της ανατροφής των παιδιών στις ίδιες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδίως για ερευνήτριες/ές που βρίσκονται στο ξεκίνημα της σταδιοδρομίας τους, οι γυναίκες μπορεί ακόμη και να κληθούν να επιλέξουν μεταξύ της επιστήμης και των παιδιών.

Οι παντρεμένες γυναίκες με μικρά παιδιά στον ακαδημαϊκό χώρο έχουν 35% λιγότερες πιθανότητες να λάβουν μόνιμη ακαδημαϊκή θέση σε σύγκριση με τους παντρεμένους άνδρες με μικρά παιδιά. Ως αποτέλεσμα, τα στοιχεία του μόνιμου ακαδημαϊκού προσωπικού δείχνουν ότι το 70% των ανδρών είναι παντρεμένοι με παιδιά σε αντίθεση με το 44% των γυναικών.

Εισηγήσεις

Τα πανεπιστήμια μπορούν να βοηθήσουν την εξέλιξη της σταδιοδρομίας των επιστημόνισσων με διάφορους τρόπους. Παρακάτω παρατίθεται ένας μη εξαντλητικός κατάλογος πιθανών λύσεων για να σπάσει ή έστω να κλονιστεί η γυάλινη οροφή.