Blog

UncategorizedΤο ψηφιακό ‘πρόσωπο’της βίας
  • Ελληνικά
  • English
  • Το ψηφιακό ‘πρόσωπο’της βίας

    Η ψηφιακή τεχνολογία έχει καταστεί ένα απαραίτητο εργαλείο για τις ζωές μας ωστόσο καθημερινά αντικρίζουμε νέα παραδείγματα του πως αυτή υπονομεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα. To διαδίκτυο έχει αποδειχθεί ως ένα πιο ασφαλές πεδίο του δράστη και μια εύκολη πρόσβαση του προς το θύμα, με την έννοια ότι η έλλειψη άμεσης επαφής με το θύμα διευκολύνει σε πολλές περιπτώσεις την τέλεση του αδικήματος ενώ η έλλειψη αίσθησης ότι θα καταγγελθεί ή και θα διωχθεί ποινικά ενισχύει την αυτοπεποίθηση με την οποία διαπράττεται.

    Η διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση, η διαδικτυακή παρακολούθηση (cyber stalking) ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying) , η κοινοποίηση φωτογραφιών και βιντεοταινίας χωρίς συγκατάθεση, τα λογισμικά παρακολούθησης προσωπικών δεδομένων (stalkerwares και spousewares), έχουν όλα επιβλαβείς συνέπειες και δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τις επιπτώσεις που η διάπραξή τους επιφέρει στις γυναίκες.  

    Νομοθετική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας στο διαδίκτυο – Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

    Σε συνέχεια της συζήτησης στην ολομέλεια τη Δευτέρα 13/12, την Τρίτη  οι ευρωβουλευτές/ υπερψήφισαν την έκθεση/ νομοθετικής πρωτοβουλίας για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας στο διαδίκτυο με 513 ψήφους υπέρ, 122 κατά και 58 αποχές. Το κείμενο τονίζει εκ νέου:

    ‣την έλλειψη κατάλληλου νομικού πλαισίου για την καταπολέμηση του φαινομένου, αλλά και για την προστασία και υποστήριξη των θυμάτων. Απαιτείται ένας κοινός ορισμός για την έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο σε επίπεδο ποινικού δικαίου, καθώς και εναρμονισμένες ελάχιστες και μέγιστες ποινές, σύμφωνα με το Κοινοβούλιο.

    Το Κοινοβούλιο καλεί την Επιτροπή να ποινικοποιήσει την έμφυλη βία στο διαδίκτυο και ζητά από το Συμβούλιο να διευρύνει τον «κατάλογο των εγκλημάτων της ΕΕ», δηλαδή να αναγνωρίσει επίσημα ότι η έμφυλη βία αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα με διασυνοριακή διάσταση.

    Όπως αναφέρει το Κοινοβούλιο, ο ενδεικτικός κατάλογος των πράξεων που θα πρέπει να καλύπτει η νομοθεσία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων :

    ⚪την παρενόχληση στον κυβερνοχώρο∙

    ⚪τη διαδικτυακή παρακολούθηση∙

    ⚪την καταγραφή και ανταλλαγή εικόνων σεξουαλικής επίθεσης∙

    ⚪τον εξ αποστάσεως έλεγχο ή

    • ⚪την παρακολούθηση (συμπεριλαμβανομένων των εφαρμογών κατασκοπείας / «spy apps»)∙

    ⚪τις απειλές και εκκλήσεις για άσκηση βίας∙

    ⚪τη σεξιστική ρητορική μίσους∙

    ⚪την προτροπή σε αυτοτραυματισμό∙

    ⚪την παράνομη πρόσβαση σε μηνύματα ή λογαριασμούς μέσων κοινωνικής δικτύωσης∙

    ⚪την παράβαση των δικαστικών απαγορεύσεων επικοινωνίας.

    Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης

    Με τον υπ’ αριθ. Αριθμό 14(IIΙ) του 2017 Νόμο κυρώθηκε η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και ενσωματώθηκε στην κυπριακή έννομη τάξη. Μεταξύ άλλων στο άρθρο 34 η Σύμβαση ζητά από τα κράτη μέρη της να ποινικοποιήσουν το Stalking ή όπως μεταφράζεται στα ελληνικά « παρενοχλητική παρακολούθηση».

    Ακολούθως και με σκοπό την συμμόρφωση στην Σύμβαση, στην Κύπρο έχει θεσπιστεί ο περί της Προστασίας από Παρενόχληση και Παρενοχλητική Παρακολούθηση Νόμος του 2021 και περιλαμβάνει πια τόσο το αδίκημα της παρενοχλητικής παρακολούθησης (stalking) όσο και της παρενοχλητικής παρακολούθησης που εκδηλώνεται με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων και του διαδικτύου λαμβάνοντας τη μορφή του Cyber Stalking. Για τα εν λόγω αδικήματα οι πιθανοί δράστες απειλούνται με ποινή φυλάκισης έως 5 έτη ή χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €10.000 ή και με τις δύο ποινές. Διαβάστε περισσότερα για το Νόμο αυτό στο άρθρο μας εδώ.

    Συγκεκριμένα ο πιο πάνω Νόμος Αρ. 14(ΙΙΙ)/2017 προβλέπει ότι: πρόσωπο, το οποίο προβαίνει σε συμπεριφορά η οποία συνιστά παρακολούθηση και προκαλεί παρενόχληση, ενώ γνωρίζει ή όφειλε να γνωρίζει ότι η εν λόγω συμπεριφορά προκαλεί παρενόχληση, είναι ένοχο ποινικού αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης του, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα δύο (2) έτη ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις πέντε χιλιάδες ευρώ (€5.000) ή και στις δύο ποινές **

    Συμπεριφορά η οποία συνιστά παρακολούθηση θεωρείται:

    ⦿η παρακολούθηση της χρήσης του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή/και οποιασδήποτε άλλης ηλεκτρονικής επικοινωνίας άλλου προσώπου ή

    ⦿η αποστολή αναρτήσεων (posts) σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αφορούν στην προσωπική ζωή του θύματος ή

    ⦿η παρέμβαση σε αναρτήσεις του θύματος στο διαδίκτυο, η παρακολούθηση ή/

    ⦿και κατασκοπεία άλλου προσώπου.

    Για την ώρα δεν καθορίζεται ρητά στον πιο πάνω Νόμο Αρ. 14(ΙΙΙ)/2017  ούτε έχει ερμηνευθεί στην εθνική περίπτωση, η έννοια της παρακολούθησης/κατασκοπείας άλλου προσώπου ώστε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα ότι η παρακολούθηση προσωπικών δεδομένων μέσω εφαρμογών κατασκοπείας (“spy apps”) μπορεί να εμπίπτει στην έννοια αυτή. Ωστόσο ερμηνεύοντας κάπως διευρυμένα το γράμμα του νόμου θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ότι η κατασκοπεία μέσω ηλεκτρονικής εφαρμογής εμπίπτει στην έννοια της κατασκοπείας.

    Κυβερνοβία – η νέα όψη της βίας

    Πρόκειται για ηλεκτρονική επιθετική συμπεριφορά που ενδέχεται να οδηγήσει στην σωματική, ψυχολογική ή συναισθηματική απειλή του ατόμου-θύματος.

    Απόφαση του ΕΔΔΑ

    Σε μια σημαντική, σχετική με τα προαναφερόμενα και πρόσφατη υπόθεση οι ρωσικές αρχές παρέλειψαν να προστατεύσουν το θύμα ενδοοικογενειακής βίας από επανειλημμένες πράξεις διαδικτυακής βίας και να παραπέμψουν τον δράστη στη δικαιοσύνη.

    Η προσφεύγουσα γυναίκα κατήγγειλε μέσω της προσφυγής στης στο ΕΔΔΑ ότι οι ρωσικές αρχές δεν κατάφεραν να την προστατεύσουν ενάντια στην επαναλαμβανόμενη κυβερνοβία του συντρόφου της που είχε δημιουργήσει ψεύτικα προφίλ στο όνομά της, και είχε δημοσιεύσει προσωπικές της φωτογραφίες, παρακολουθούσε δε τις κινήσεις της και απειλούσε τη ζωή της μέσω των κοινωνικών μέσων.

    Μετά τον χωρισμό της από τον τότε σύντροφό της S., ο τελευταίος άρχισε να της επιτίθεται και να την παρενοχλεί. Η αποτυχία των αρχών να την προστατεύσουν  από τις πράξεις βίας ήταν το θέμα της πρώτης προσφυγής της  προσφεύγουσας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, κατά της Ρωσίας.

    Εκτός από τις επιθέσεις, η προσφεύγουσα υπέστη και διαδικτυακή παρενόχληση. Τον Ιούνιο του 2016 κατήγγειλε στην  αστυνομία ότι ο S. είχε χρησιμοποιήσει το όνομά της, προσωπικά στοιχεία και γυμνές φωτογραφίες της, για να δημιουργήσει ψεύτικα προφίλ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προσθέτοντας συμμαθητές του γιου τους και του δασκάλου του ως φίλους. Η προσφεύγουσα ανέφερε, επίσης,  στην αστυνομία τα ψεύτικα προφίλ της στο Instagram και σε ένα ρωσικό κοινωνικό δίκτυο, την ανακάλυψη μιας συσκευής εντοπισμού GPS στην επένδυση της τσάντας της και απειλές για θανάτωσή της που αποστέλνονταν μέσω των κοινωνικών μέσων.

    Οι αρχές αρνήθηκαν αρχικά να προχωρήσουν περαιτέρω με τις καταγγελίες, επικαλούμενοι την έλλειψη εδαφικής δικαιοδοσίας ή την έλλειψη αδικήματος. Μια ποινική έρευνα ξεκίνησε τελικά τον Μάρτιο του 2018. Τον Οκτώβριο του 2020 η αστυνομία έκλεισε την υπόθεση λόγω παραγραφής, παρόλο που διαπίστωσε ότι ήταν, όντως, ο S. ήταν αυτός που είχε δημοσιεύσει τις γυμνές φωτογραφίες της προσφεύγουσας- οι οποίες βρέθηκαν στο κινητό του – χωρίς τη συγκατάθεσή της.

    Καμία ποινική έρευνα δεν κινήθηκε σχετικά με την ανακάλυψη του GPS ή των απειλών για τη ζωή της. Η αστυνομία δεν διερεύνησε καθόλου τις διαδικτυακές απειλές, καταλήγοντας στο συμπέρασμα, ότι δεν υπήρξε κανένα αδίκημα, επειδή οι απειλές δεν ήταν «πραγματικές».

    Στηριζόμενη στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής), η προσφεύγουσα κατήγγειλε ότι οι αρχές είχαν αποτύχει να την προστατεύσουν από επανειλημμένη διαδικτυακή βία και να ερευνήσουν αποτελεσματικά τις καταγγελίες. Επέκρινε ιδιαίτερα το γεγονός ότι το ρωσικό δίκαιο δεν αναφέρει ρητά ότι η ενδοοικογενειακή βία μπορεί να εκδηλωθεί και στον κυβερνοχώρο, όπως η καταδίωξη και παρακολούθηση μέσω του διαδικτύου ή η πλαστοπροσωπία.

    Το Δικαστήριο επανέλαβε ότι:

    τα κράτη ήταν υποχρεωμένα να θεσπίσουν και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά ένα σύστημα κυρώσεων για κάθε μορφή ενδοοικογενειακής βίας, είτε συμβαίνει εκτός διαδικτύου είτε διαδικτυακά, και να παρέχουν επαρκείς εγγυήσεις για τα θύματα.

    ‣ Πρώτον, το Δικαστήριο ήταν πεπεισμένο ότι το ρωσικό δίκαιο περιείχε μηχανισμούς αστικού δικαίου και ποινικές διατάξεις για την προστασία της ιδιωτικής ζωής ενός ατόμου. Οι αρχές ήταν, έτσι, εξοπλισμένες με τα νομικά εργαλεία για τη διερεύνηση της βίας στον κυβερνοχώρο, της οποίας η προσφεύγουσα ήταν  θύμα.

    ‣Ωστόσο, η ρωσική νομοθεσία δεν παρείχε στα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας κανένα μέτρο προστασίας, όπως περιοριστικά μέτρα ή εντολή προστασίας. Μία προσφάτως εκδομένη διάταξη για την αποτροπή ορισμένων σχετικών συμπεριφορών δεν προσέφερε την απαραίτητη προστασία σε θύματα συμπάσχοντα με την προσφεύγουσα. Τέτοιες διατάξεις γίνονται διαθέσιμες μόνο όταν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να προσαφθούν στον δράστη, αλλά στην περίπτωση της προσφεύγουσας, η έρευνα δεν ξεπέρασε το στάδιο της απλής υποψίας.

    ‣Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η απάντηση των ρωσικών αρχών στον γνωστό κίνδυνο επαναλαμβανόμενης βίας ήταν προφανώς ανεπαρκής και ότι, μέσω της αδράνειας και της αποτυχίας τους να λάβουν μέτρα αποτροπής, είχαν επιτρέψει στον S. να συνεχίσει να απειλεί, να παρενοχλεί και να επιτίθεται στην προσφεύγουσα.

    ‣Τέλος, ο τρόπος με τον οποίο οι ρωσικές αρχές χειρίστηκαν την έρευνα, ιδίως την αρχική καθυστέρηση δύο ετών στο άνοιγμα ποινικής υπόθεσης και ο αργός ρυθμός των διαδικασιών που οδηγούν στην παραγραφή της δίωξης, απέδειξε την αποτυχία να διασφαλίσουν ότι ο αυτουργός κυβερνοβίας οδηγείται στη δικαιοσύνη. Η ατιμωρησία του δράστη είχε δημιουργήσει αμφιβολίες  σχετικά με την ικανότητα του κρατικού μηχανισμού να αποτρέψει αποτελεσματικά την κυβερνοβία κατά των γυναικών και να τις προστατεύσει επαρκώς.

    Δίκαιη ικανοποίηση (άρθρο 41)

    Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ρωσία έπρεπε να καταβάλει στην προσφεύγουσα 7.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 5.386,46 ευρώ για δαπάνες και έξοδα.

    Το FTW καταλήγοντας αναφέρει ότι, 

    η τεχνολογία δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για να βασανίζονται  και να καταστρέφονται άνθρωποι που έχουν το δικαίωμα και την προσδοκία στην προσωπική τους ζωή ελεύθερη από κακοποίηση και βία.  Αυτή η ακραία περίπτωση αναδεικνύει την ανάγκη τα Δικαστήρια να δρουν αποφασιστικά όταν η τεχνολογία χρησιμοποιείται με μεγάλη ευκολία για την  καταστροφή της υπόστασης του ανθρώπου.

    Website | + posts

    Αφήστε μια απάντηση

    Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται.

    Back To Top

    Γνώρισε τα δικαιώματα σου ως προς την ίση μεταχείριση ανεξαρτήτως φύλου και για μια ζωή ελεύθερη από κάθε είδους βία

    Social